Skip to main content

Sigwatera, entoksikasyon nan manje pwason






 

Foto 1 .- Barakouda. Sous : https://images.app.goo.gl/8XqJ8tSJPXKzsrpt8


Pwason se yonn nan pi bon aliman nou ta kapab manje. Li genyen asid gra omega3, pwoteyin, minewo ak vitamin A, D, E. Men pwason yo tou konn lakoz maladi ak entoksikasyon. Nan atik sila a, nap pale de yon ka entoksikasyon alimantè pwason lakoz, ki kouran nan Karayib la, ki rele Sigwatera (ciguatera).


Kisa ki lakoz li ? Kòman pwason yo fè trape li ?

Se yon eleman ki rele sigwatoksin (ciguatoxine) ki lakoz entoksikasyon an. Nan resif koralyen yo (koray), plant nou jwenn nan dlo a pwodui toksin sa yo menm menm. Lè ti pwason ki nan resif la al manje plant sa yo, yo trape li. Kounya suivan prensip chèn alimantè a, gwo pwason ki nan resif yo al manje ti pwason yo. Lè yo manje anpil ti pwason ki deja gen toksin lan, yo menm yo vin genyen l tou nan yon konsantrasyon ki ka afekte moun kap manje yo.

 

Ki pwason ki plis trape li ?

Pwason ki plis trape li se pwason ki viv nan koray. Lè nap konsidere gwo pwason yo, kèk egzanp se barakouda, pwason pèwokè, zangi (moray), vivano.

 

Kòman li manifeste lakay pwason yo ?

Li pa posib pou w di sou je si yon pwason kontamine a toksin nan. Pa gen okenn chanjman ni nan koulè, ni nan gwosè, ni nan gou pwason ki genyen sigwatoksin nan. Anplis, menm kan w kuit pwason an, chalè a pa elimine toksin nan. Konsa tou, kit pwason an konsève nan glas, kit la sale, kit li pran lafimen, kit li seche sigwatoksin nan toujou la.  

 


Foto 2.- Pwason vivano. Sous : https://images.app.goo.gl/1QNDKS5ZVRiMMBvu8



Foto 3 .- Pwason vivano nan yon makèt nan Delma an Ayiti. Kredi : Félix Christ-Love 


Ki siy entoksikasyon an lakay moun?

Lè nou fin manje pwason an, premye siy entoksikasyon yo kapab parèt soti kèk minit pou rive kèk èdtan, sa depan de jan kò moun nan li menm reyaji a toksin lan. Premye siy yo se :

-          Vomisman

-          Dyare  

-          Tèt vire

-          Doulè nan lestomak

-          Fatig

-          Maltèt

 

Nan kèk ka tou, nou kapab jwenn :

-          Laraj dan

-          Gratèl ak pikotman

-          Vizyon twoub

-          Yon sansasyon gou metal nan bouch ou

 

Foto 4.- Poisson perroquet. Sous : https://images.app.goo.gl/8gd49fDqRSSWfXNu9



Foto 5 .- Pwason pèwokè nan yon makèt nan Delma nan Ayiti. Kredi : Félix Christ-Love 

Kòman li trete ?  

Pa gen tretman ofisyèl pou entoksikasyon sila a. Men pami tout tretman tradisyonèl yo, nou genyen luil maskreti ke yo itilize. Apresa, se fè reidratasyon (ak sewòm oral), evite konsome manje/ bwason ki kapab twouble sistèm malad la (kafe, alkòl, pwodui ki fèt ak lèt, tout kalite nwa : pistach, zanmann, nwa). Li konseye tou pou malad la evite fè gwo aktivite fizik.

Efè entoksikasyon ak sigwatoksin nan ki dire sou kèk mwa.

 

Kòman w ka evite li ?

Premye konsèy la se evite manje gwo pwason nou jwenn nan resif yo.

Dezyèm konsèy la, si nap manje pwason sa yo kan menm, evite manje tèt yo, fwa yo, ze yo paske se la toksin lan plis chita.

 

Referans :

-          Anses, 2022. Manger du poisson, pourquoi, comment? 27/05/2024 6h23 AM Lien : https://www.anses.fr/fr/content/manger-du-poisson-pourquoi-comment#:~:text=Pourquoi%20consommer%20du%20poisson%20est,pr%C3%A9vention%20des%20maladies%20cardio%2Dvasculaires

-          Ciguatera fish poisoning fact sheet, 2017. California Department of Public Health Division of Communicate Disease. 3p

-          Centers for disease control and prevention, 2022. Food poisoning from seafood. 27/25/2024 7h 11 AM Lien : https://wwwnc.cdc.gov/travel/page/fish-poisoning-ciguatera-scombroid

-          World Health Organization, 2020. Ciguatera poisoning. 5p 27/25/2024 7h 38 AM Lien : https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/352191/WHO-HEP-NFS-SSA-2022.1-eng.pdf?sequence=1

Labels:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Atansyon ak maladi chabon !

Kisa  “ maladi   chabon ” an  ye  ?  Chabon se yon maladi yon bakteri (nou pa kapab wè li sou je) kirele « Bacillus anthracis » lakoz, nou jwenn li nan tout peyi nan mond lan e sitou lakay mamifè yo (domestik, elvaj tankousovaj). Men bèt ki manje zèb yo pi fasil trape li (bèf, cheval, kabrit, mouton…). Zwazo yo ka trape maladi chabon tou, men li pa fasil. Youn nan gwo pwoblèm ki genyen ak Bacillus anthracisla, sèke li pa janm fin disparèt vre. Lè li pa jwenn bon kondisyonpou li devlope, bakteri a vin fòme yon koki. Li rete kache anndan koki sa jiskaske kondisyon yo vin pi bon. Koki sa kakache nan tè a, nan manje bè yo, nan dlo. Se sa ki fè, li konseyepou yo pa itilize keseswa pou fè jaden osinon pou gade bètteren/ espas kote bèt ki te gen maladi a te pase. Maladi chabon gen yon enterè pou sante tankou pou sekiriteakoz nan lane 2001, nan peyi Etazini, de moun voye nan lapòsde koli pyeje ak Bacillus anthracis sa ki te vin lakoz 22 moun te trape maladi a epi 5 te ...
Post a Comment
Read more

Vè Parascaris equorum lakay cheval

Foto 1.- Lo Parascaris equorum konsève nan fòmòl nan laboratwa parazitoloji. Kredi foto : Félix Christ-Love Entwodiksyon Vyann cheval, sòti nan Nò rive nan lwès, ase popilè an Ayiti. Men, konsomasyon vyann cheval se pa yon pratik otorite konsène yo mete aksan sou li. Sa vin lakoz sektè sa pa òganize ditou. Pa gen okenn politik ak enfrastrikti pou kontwole ni bèt yo, ni vyann yo, pa gen vaksinasyon pou bèt yo, pa prèske gen etid ki fèt sou yo ; alafen popilasyon an ap manje cheval sou kont Bondye konnen.  Sitiyasyon sa tou lakoz kèk deriv. Nou souvan tande skandal ki vle fè konnen yo fè vyann cheval pase pou bèf. E pou byen di se yon bagay ki rive vre menm nan gran peyi. Nou ka site kòm egzanp « Horsemeat scandal » nan lane 2013 kote lè yo t al analize vyann nan kin (mamit aliminiyòm) yon gwo konpayi ki vann vyann bèf nan tout ewòp la, yo te jwenn anpil kin te gen tras vyann cheval ladan yo. Skandal la te eklate nan peyi Ilann e li ta pral kontinye nan divès peyi nan ewòp.  Sa ...
Post a Comment
Read more

Pwason fougou, pwazon zonbi, nan kizin, lasyans ak kilti ayisyen

Foto 1- Fougou  Sous :  https://luxury-place.fr/2023/08/30/le-poisson-globe-un-architecte-et-seducteur-sous-marin-qui-drague-en-dessinant-des-ronds/ Pwason sa a nap gade nan foto a rele fougou an franse yo rele li tou « poisson globe ». Se yon pwason w ka jwennn tout kote nan mond lan, e anpil nan kote sa yo, yo manje li men se toujou avèk anpil prekosyon. Pa egzanp, nan peyi Japon, pou w kuit ak vann fougou nan restoran ou, ou oblije gen yon sètifikasyon fòmasyon, yon patant gouvènman an ba ou. Se gouvènman an menm ki jere fòmasyon pou mèt fougou yo afòs yo konsidere ke se yon manje ki danjre.  Kisa ki lakoz fougou an danjre konsa ? Sa ki lakoz fougou an danjre konsa se yon toksin yo rele« Tetwodotoksin ». Pati pi spesifik yo ak kantite yo jwenn toksin lan depann de varyete bèt la, men jeneralman yo jwenn li nan fwa, nan je, nan gonad yo (pati seksyèl yo) ; entesten ak nan po a. Yo pa kapab di sou je pati si genyen toksin nan nan chè pwason an. Men avèk eksperyans pechè...
Post a Comment
Read more